۰
سبد خریدتومان ۰
هیچ محصولی در سبد خرید وجود ندارد.
ابزارآلات اندازه‌گیری وسایلی هستند که برای تعیین کمیت‌های فیزیکی مختلف مانند طول، وزن، سطوح، دما، فشار و … به کار می‌روند .این ابزارها در علوم مهندسی، فیزیک، صنایع، و حتی در زندگی روزمره کاربرد دارند. ابزارالات اندازه گیری به دقت و صحت نتایج به دست آمده از فعالیت ها کمک کرده و نقش مهمی در پیشرفت تکنولوژی و علم دارند.
این مقاله به بررسی انواع ابزارآلات اندازه‌گیری و کاربرد آنها می‌پردازد.
تقسیم بندی کلی ابزارآلات اندازه‌گیری
1.ابزارهای اندازه‌گیری طول
این ابزارها برای اندازه‌گیری طول، فاصله یا ابعاد اجسام به کار می‌روند. نمونه‌های رایج شامل:
متر (Meter): یک ابزار رایج و پرکاربرد برای اندازه گیری طول است، که برای اندازه‌گیری فاصله‌ها، ابعاد و ارتفاعات استفاده میشود. این ابزار معمولاً از یک نوار انعطاف‌پذیر یا سخت ساخته میشود که بر روی آن مقیاس‌های اندازه‌گیری (معمولاً به سانتیمتر و میلی‌متر یا اینچ) حک شده است.
انواع متر:
- متر نواری: ابزاری منعطف و قابل‌حمل که می‌تواند به طول‌های مختلف (معمولاً تا ۵ متر، ۱۰ متر یا بیشتر) باز شود.
- متر لیزری: ابزاری الکترونیکی که با استفاده از پرتو لیزر برای اندازه‌گیری فاصله‌ها و ابعاد به کار می‌رود، متر لیزری فاصله بین مبدا تا مقصد را با دقت بسیار بالا محاسبه میکند، امروزه این مترها به دلیل سرعت، دقت و سهولت استفاده، جایگزین مناسبی برای مترهای نواری سنتی شده‌اند.
- متر مهندسی: ابزاری است که برای اندازه‌گیری طول و ابعاد که در پروژه‌های ساختمانی، مهندسی و صنعتی استفاده می شود.
همچنین، برخی از انواع مختلف برندهای متر موجود در بازار شامل متر برند کنزاکس، کنیوس، رونیکس، آروا و… می باشد که با توجه به نیاز و کاربرد مورد نظر، می‌توانید از بین انواع مختلف محصول مناسب خود را انتخاب کنید.
هرکدام از این انواع متر ها بسته به نیاز و کاربرد خاص خود، می توانند در صنایع، علوم و فعالیت های روزمره مورد استفاده قرار گیرند.
کولیس (Caliper): یک ابزار اندازه‌گیری دقیق است که برای اندازه‌گیری ابعاد داخلی، خارجی و عمق اجسام کوچک استفاده میشود. این ابزار معمولاً در صنایع مهندسی، نجاری، و … کاربرد دارد.
انواع کولیس:
- کولیس دیجیتال: این ابزار برای اندازه‌گیری ابعاد داخلی و خارجی استفاده می شود که دارای دقت بالایی در اندازه گیری است. این ابزار دارای یک صفحه نمایش دیجیتال برای نمایش نتیجه ها است.
- کولیس ورنیه: نوع سنتی کولیس است که از یک ورنیه برای خواندن دقیق اندازه‌گیری‌ها استفاده میکند. ساختار بسیار ساده ای دارد و در بسیاری از صنایع و کارگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
میکرومتر (micrometer): ابزاری دقیق و تخصصی برای اندازه گیری ابعاد بسیار کوچک است. آنقدر این وسیله دقیق است که قادر است در حد یک میلیونیم متر را اندازه گیری کند. این ابزار در کارهای صنعتی، مهندسی مکانیک و تولید قطعات دقیق به کار می‌رود و برای اندازه‌گیری ضخامت، قطر داخلی و خارجی اجسام کوچک مانند سیم‌ها، ورق‌ها و پیچ‌ها استفاده میشود.
کولیس ها ابزارهای اساسی برای اندازه گیری دقیق در صنایع تولیدی، مهندسی، نجاری و بسیاری از زمینه های دیگر هستند.
2. ابزارهای اندازه گیری وزن
دستگاه هایی هستند که برای تعیین جرم یا وزن اجسام استفاده می شوند. رایج ترین این ابزارها شامل:
ترازو (scales): این ابزار برای اندازه گیری وزن اجسام استفاده می شود.
انواع ترازو:
- ترازوهای مکانیکی: این دسته از ترازوها به دو نوع ترازوهای عقربه‌ای و ترازوهای وزنهای تقسیم می شود. ترازوی عقربه ای ساده ترین نوع ترازو است که برای نشان دادن وزن کاربرد دارد و از یک صفحه مدرج و یک عقربه ساخته شده است. ترازوهای وزنهای برای تعیین وزن جسم، از وزنه‌های استاندارد استفاده می کند.
- ترازوهای دیجیتال: این نوع ترازوها به سه دسته ترازوهای آشپزخانه، ترازوهای صنعتی و ترازوهای آزمایشگاهی تقسیم می شود.
ترازوی اشپزخانه برای وزن کردن مواد غذایی کاربرد دارد، ترازوی صنعتی برای اندازه گیری وزن اجسام سنگین در صنایع مختلف استفاده می شود. ترازوهای آزمایشگاهی نیز برای اندازه گیری وزن مواد شیمیایی و نمونه‌های آزمایشگاهی استفاده می‌شوند.
ترازو ها از ابزارهای کلیدی در زندگی روزمره، صنایع، علوم و بهداشت هستند که هر نوع ترازو متناسب با کاربرد خاص خود، اندازه و دقت متفاوتی ارایه می دهد.
باسکول (scale): باسکول‌ها ترازوهایی بزرگتر و صنعتی هستند که برای اندازه‌گیری وزنهای سنگین مانند وزن خودروها یا محموله‌های بزرگ استفاده می‌شوند.
باسکول ها در انواع مختلفی وجود دارند و می توانند به صورت مکانیکی یا دیجیتال باشند.
3.ابزارهای اندازه گیری سطوح
ابزارهای اندازه‌گیری سطوح ابزاری هستند که برای تعیین و محاسبه مساحت یک سطح به کار می‌روند.
پرکاربردترین این ابزارها عبارت اند از:
تراز (Alignment tool): از این ابزار برای بررسی و اطمینان از تراز بودن یا هم‌سطح بودن یک سطح یا جسم استفاده میشود. از تراز در فعالیت های ساختمانل و مهندسی زیاد استفاده می شود.
انواع تراز:
- تراز دستی: ابزار ساده ای است که هم سطح بودن سطوح و عمود بودن اجسام را مورد بررسی قرار می دهد. در فعالیت های ساختمانی، نجاری، باغبانی و برخی از پروژه های خانگی کاربرد دارد.
- تراز لوله ای: این ابزار افقی بودن سطوح کوچک و بزرگ را بررسی میکند. یکی از رایج ترین ابزار های اندازه گیری است و در فعالیت های نجاری ، ساختمانی و پروژه های دستی کاربرد دارد.
- تراز لیزری: ابزاری پیشرفته و دقیق است که از پرتاب اشعه لیزر برای تعیین سطوح افقی و عمودی استفاده می کند. از تراز لیزری در پروژه های بزرگ ساختمانی و نقشه کشی استفاده می شود.
- تراز الکترونیکی: این ابزار شامل سنسورهای دیجیتال برای اندازه گیری دقیق است و دارای نمایشگر LCD برای نشان دادن مقدار شیب است. این تراز در پروژه های حرفه ای کاربرد دارد.
سطح سنج (level gauge): این ابزار برای اندازه‌گیری و تعیین دقت سطوح مختلف استفاده میشود. این ابزار معمولاً در صنایع مختلف، به ویژه در مکانیک، مهندسی و ساخت و تولید به کار می‌رود. یک ابزار حیاتی برای کنترل کیفیت و دقت در ساخت قطعات صنعتی به شمار می‌روند.
ابزارهای اندازه گیری سطوح نقش کلیدی در بهبود دقت، کیفیت و کارایی پروژه‌های صنعتی و عمرانی ایفا می‌کنند.
4.ابزارهای اندازه گیری دما
به ابزارهایی گفته میشود که برای تعیین دمای محیط یا جسم مورد استفاده قرار می گیرند.
رایج ترین این ابزار ها عبارت اند از:
دماسنج (thermometer): برای اندازه گیری دمای یک سیستم یا محیط از دماسنج استفاده می کنند.
انواع دماسنج
- دماسنج جیوه ای و الکلی: این ابزار از یک لوله شیشه ای که داخل آن جیوه یا الکل است تشکیل شده است که به هنگام تغییر دما، حجم مایع تغییر می کند و دما را نشان می دهد.
- دماسنج دیجیتال: این ابزارها دارای سنسور های الکترونیکی برای اندازه گیری دما هستند و دمای اندازه گیری شده را بر روی صفحه نمایش دیجیتال خود نمایش می دهد.
- دماسنج مادون قرمز: این نوع ابزار از تابش مادون قرمز برای اندازه گیری دما استفاده می کند. این دماسنج بدون تماس مستقیم با جسم یا سطح، دما را اندازه‌گیری میکند.
ترموکوپل (Thermocouple): این ابزار یک نوع حسگر دما است که از دو فلز غیرهم‌جنس تشکیل شده و به یکدیگر متصل هستند و برای اندازه‌گیری دما در طیف وسیعی از کاربردهای صنعتی و علمی استفاده میشود
ابزارهای اندازه‌گیری دما، در فعالیت های فراوانی از جمله صنعت نفت و گاز، متالورژی، خودرو، برق، ساختمان و کاربردهای روزمره استفاده می‌شوند. به طور کلی این ابزارها در کنترل فرایندها، تضمین کیفیت محصولات و اطمینان از ایمنی سیستم‌ها کاربرد دارند.
5.ابزارهای اندازه گیری فشار:
این ابزارها به ما کمک می کنند تا فشار مایعات و گاز ها را به دقت اندازه گیری کنیم.
متداول ترین این ابزار ها شامل موارد زیر می شود:
گیج فشار :(Pressure Gauge)یکی از متداول‌ترین ابزارهای اندازه‌گیری فشار است که برای اندازه‌گیری فشار گازها یا مایعات استفاده میشود.
مانومتر :(Manometer) یک ابزار ساده که برای اندازه گیری فشار نسبی یا اختلاف فشار گازها و مایعات استفاده می شود.
- مانومتر U شکل: این نوع مانومتر از یک لوله U شکل پر از مایع (جیوه یا آب) تشکیل شده است. اختلاف ارتفاع مایع در دو شاخه لوله نشان دهنده اختلاف فشار است.
- مانومتر دیجیتال (Digital Manometer): این مانومترها از از سنسورهای الکترونیکی برای اندازه‌گیری فشار استفاده می‌کنند و نتایج را به صورت دیجیتال نمایش می‌دهند. دارای مزیت دقت بالا و ذخیره سازی داده ها است.
- مانومتر دیفرانسیل (Differential manometer): از این نوع مانومتر برای اندازه گیری اختلاف فشار بین دو نقطه استفاده می شود. در سیستم های تهویه مطبوع و فیلترها کاربرد دارد.
ترانسمیترهای فشار (Pressure Transmitters): دستگاه‌هایی هستند که فشار را اندازه‌گیری و آن را به سیگنال الکتریکی تبدیل می‌کنند که می تواند توسط سیستم های کنترل و مانیتورینگ استفاده شود. ترانسمیترهای فشار به دلیل دقت بالا، پایداری و قابلیت اطمینان گسترده در محیط‌های صنعتی بسیار محبوب هستند.
خلأسنج :(Vacuum Gauge)برای اندازه‌گیری فشارهایی کمتر از فشار اتمسفری یا خلأ استفاده می‌شوند.
بارومتر (barometer): ابزاری است که برای اندازه‌گیری فشار هوا در یک محیط خاص استفاده میشود.
ابزارهای اندازه‌گیری فشار در صنایع و کاربردهای مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ابزارها نقش حیاتی در کنترل فرایندها، تضمین کیفیت محصولات و اطمینان از ایمنی سیستم‌ها دارند و در صنایع مختلفی از جمله صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، غذایی و داروسازی، خودروسازی و پزشکی کاربرد دارند.
کاربردهای ابزارآلات اندازه‌گیری به طور کلی
ابزارآلات اندازه‌گیری در زمینه‌های مختلف کاربردهای فراوانی دارند. به‌طور کلی می‌توان کاربردهای آنها را به چند دسته زیر تقسیم کرد:
- صنایع تولیدی: از خودروسازی گرفته تا الکترونیک و ساخت و ساز، ابزارهای اندازه‌گیری به عنوان ابزاری ضروری برای تولید محصولات با کیفیت بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- پزشکی: طیف وسیعی از ابزارهای اندازه‌گیری مانند فشارسنج، دماسنج و… برای ارزیابی جامع وضعیت سلامت بیماران مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- کشاورزی: ارزیابی دقیق شرایط خاک، رطوبت، دما و pH با استفاده از ابزارهای اندازه‌گیری، منجر به افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های تولید میشود.
- ساخت و ساز: برای اندازه‌گیری دقیق ابعاد و زوایا در ساخت و ساز، طیف گسترده‌ای از ابزارهای اندازه‌گیری از جمله نقاله و کولیس به کار می‌رود.
- کاربردهای خانگی: برای پخت و پز دقیق و حرفه‌ای در خانه، استفاده از ابزارهای ساده اندازه‌گیری مثل ترازو و دماسنج امری رایج است.
خطاهای اندازه‌گیری و راه‌های کاهش آنها
دقت و کیفیت نتایج آزمایش‌ها و پژوهش‌ها به شدت تحت تأثیر خطاهای اندازه‌گیری است که به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- خطاهای سیستماتیک: این خطاها به دلیل عدم دقت و صحت کافی در ابزارهای اندازه‌گیری ایجاد می‌شوند. برخی از دلایل خطاهای سیستماتیک شامل عدم دقت ابزار، تغییرات زیست‌محیطی و خطاهای انسانی می شود.
راه‌های کاهش خطاهای سیستماتیک: استانداردسازی مستمر، آموزش صحیح کاربر و کنترل شرایط محیطی
- خطاهای تصادفی: این خطاها به دلیل عوامل خارجی نامشخص که بر اندازه‌گیری‌ها تأثیر می‌گذارند، ایجاد می‌شوند. برخی از دلایل خطاهای تصادفی شامل تغییرات محیطی و عدم دقت ابزار می شود.
راه‌های کاهش خطاهای تصادفی: تکرار اندازه‌گیری، استفاده از ابزارهای با کیفیت و بررسی داده‌ها
نگهداری و مراقبت از ابزارآلات اندازه‌گیری
ابزارآلات اندازه‌گیری مانند سایر ابزارآلات به دقت و مراقبت ویژه‌ای نیاز دارند. نگهداری صحیح از این ابزارها می‌تواند طول عمر آن ها را افزایش دهد. در ادامه به چند نکته کلیدی در مورد نگهداری و مراقبت از ابزارآلات اندازه‌گیری پرداخته میشود:
- پس از هر بار استفاده، ابزارهای اندازه‌گیری باید با دقت تمیز شوند. استفاده از مواد شیمیایی نامناسب می‌تواند به سطح ابزار آسیب برساند. ابزارهای اندازه‌گیری باید به صورت منظم استانداردسازی شوند. ابزارهای حساس باید در جعبه‌های محافظ نگهداری شوند. ابزارهای اندازه‌گیری باید از نور مستقیم خورشید، رطوبت و دماهای شدید دور نگه‌داشته شوند. کارکنان باید به طور صحیح نحوه استفاده و نگهداری از ابزارهای اندازه‌گیری را یاد بگیرند.
نکات مهم در خرید ابزارآلات اندازه‌گیری
انتخاب ابزارآلات اندازه گیری مناسب، اولین قدم برای شروع هر پروژه موفق، چه در صنعت و چه در پژوهش است.
نکات خرید:
- دقت و صحت: قبل از خرید، دقت ابزار اندازه‌گیری را بررسی کنید. هر چه دقت ابزار بالاتر باشد، نتایج به دست آمده نیز قابل اعتمادتر خواهند بود.
- نوع ابزار: بسته به نوع اندازه‌گیری (طول، وزن، دما و …) ابزار مناسب را انتخاب کنید.
- راحتی کاربری: ابزارهای اندازه‌گیری باید به گونه‌ای طراحی شوند که استفاده از آنها آسان و سریع باشد.
- قیمت و هزینه: از موتورهای جستجو و سایت‌های مقایسه قیمت برای پیدا کردن بهترین قیمت استفاده کنید.
- خدمات پس از فروش: از فروشندگانی خرید کنید که ضمانت‌نامه معتبری ارائه می‌دهند و خدمات پس از فروش مناسبی دارند.
نتیجه‌گیری
ابزارهای اندازه‌گیری به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای بشر، نقش بسیار مهمی در زندگی روزمره و پیشرفت صنایع دارند. این ابزارها پارامتر های مهمی مانند دما، فشار، طول و … را برای ما اندازه گیری می کنند. با انتخاب و استفاده صحیح از این ابزارها، می‌توان به دقت و صحت بالایی در اندازه‌گیری‌ها دست یافت و در نتیجه کیفیت و ایمنی را در بسیاری از زمینه ها بهبود بخشیم.